Gerard en Jans Kollaard-Stroomenbergh geven onderduik aan drie mensen, het echtpaar Van Dam-Benima en David Wiesebron.
De Joodse David Wiesebron komt net als Gerard Kollaard oorspronkelijk uit Hellevoetsluis. Het Joodse echtpaar Jakob en Rosa van Dam-Benima komt uit Amersfoort. Jakob is daar voorzanger en onderwijzer is bij de joodse gemeente. Steeds meer joden worden door de Duitse bezetter afgevoerd. Als in april 1943 Amersfoort ‘Judenrein’ moet worden, duiken Jakob en Rosa onder.
Op 9 maart 1944 worden de onderduikers opgepakt door de Sicherheitspolizei. Ze worden naar het politiebureau in Zeist gebracht. Ze zijn verraden! De verrader is een Zeister jonge man van 19 jaar, die in het Zeister verzet zit. Waarschijnlijk onder druk gezet door de Duitsers besluit hij ze informatie te verstrekken.
Pas in juni wordt duidelijk dat hij een dubbelrol speelt en dat hij een verzetsman en Joodse onderduikers heeft verraden. Op 16 juni wordt deze jonge man door verzetsmensen geliquideerd.
Aan de Eikenlaan 9 zijn drie Joodse volwassenen ondergedoken bij Gerard en Jans Kollaard-Stroomenbergh. Jans is de zus van Johanna Stroomenbergh die met haar echtgenoot Joden onderduik geeft aan de Acacialaan 2. Ze is ook de nicht van koster Jan Stroomenbergh uit Driebergen die met zijn hele gezin (Joodse) onderduikers helpt.
David Wiesebron is een vertaler Frans die net als Gerard Kollaard uit Hellevoetsluis komt. Op verzoek van de dominee van de gereformeerde Noorderkerk is hij aan de Eikenlaan 9 gekomen. De andere twee onderduikers zijn het echtpaar Jakob en Rosa van Dam-Benima uit Amersfoort. Jakob van Dam is daar sinds 1913 voorzanger en leraar bij de joodse gemeente. Ze hebben een dochter en een zoon die de oorlog zullen overleven.
Jakob en Rosa maken tot april 1943 een moeilijke periode door. Jozef, de broer van Jakob, heeft zichzelf in december 1942 gedood door onder de tram te lopen. In Amersfoort wordt het interieur van de synagoge vernield. De joodse geloofsgemeenschap in Amersfoort wordt kleiner en kleiner omdat steeds meer Joden worden afgevoerd.
Jakob en Rosa onder duiken onder als in april 1943 Amersfoort ‘Judenrein’ (‘schoon’ omdat dan alle Joden zijn weggevoerd) moet worden van de Duitse bezetters. Hun dochter en schoonzoon worden door verzetsman Toon van de Kamp naar de Oude Arnhemseweg 157 gebracht.
Tot 9 maart 1944 zijn Jakob en Rosa veilig aan de Eikenlaan 9. Die dag worden ze opgepakt door de Sicherheitspolizei en naar het politiebureau in Zeist gebracht. David Wieselbron is dan al op het politiebureau. Hij is waarschijnlijk ergens anders opgepakt. Hoe wisten de Duitsers van Jakob, Rosa en David?
De verrader is een jongeman van 19 jaar die in het Zeister verzet zit. Waarschijnlijk onder druk gezet door de Duitsers besluit hij om de Duitse bezetter informatie te verstrekken. Pas in juni 1944 wordt duidelijk dat hij een dubbelrol speelt. Hij wordt door verzetsmensen verhoord en bekent dat hij een verzetsman en ook Joodse onderduikers heeft verraden. Op 16 juni wordt hij door het verzet geliquideerd.
Tweeëneenhalve week nadat ze zijn opgepakt worden David Wiesebron, en Jakob en Rosa van Dam-Benima vermoord in de gaskamers van het Duitse vernietigingskamp Auschwitz in Polen. Gerard Kollaard krijgt een tuchthuisstraf.
Bron: Dan komen angst en wanhoop aangeslopen. Heleen bij ’t Vuur en Gerrit van der Vorst
